Wojska lądowe Turcji w czasie "Zimnej wojny"

Wojska lądowe Turcji w czasie "Zimnej wojny"

#1
Witam i przesylam dane na temat wojsk ladowych Turcji w latach 1960-95. Prosze o wszelkie komentarze i uzupelnienia.

Wojska Ladowe Turcji w okresie Zimnej Wojny.

Turcja bedaca od czasow Mustafy Kemala Ataturka (1938 r.) sekularystyczna dyktatura wojskowa zostala czlonkiem Nato w lutym 1952 roku. Panstwo to posiadajac duzy potencjal ludzki i bedace jednoczesnie krajem granicznym NATO posiadalo bardzo duze znaczenie dla USA ze wzgledu na swoje polozenie geostrategiczne. Turcja lezy bowiem na poludniowej flance NATO, graniczyla z ZSRR oraz z krajami Bliskiego Wschodu tj. Íran, Irak i Syria.
Armia Turecka byla w latach ”Zimnej Wojny” bardzo liczna, wojska ladowe liczyly w czasie pokoju ok 520-540 tys ludzi z tym ok 490 tys. poborowych odbywajacych 18 miesieczna sluzbe wojskowa. Sily rezerwy wojsk ladowych oceniano na ok. 950 tys. ludzi.

W koncu lat 60 tych turecka armia ladowa liczyla ok. 525 tys. ludzi. Istnialy wtedy 3 dowodztwa armii (w Istambule, Iskenderum oraz w Erzerum), 8 Dowodztw Korpusu oraz 6 Obszarow Warownych (fortecznych). Korpusy skladaly sie z dywiziji i samodzielnych brygad a obszary warowne z brygad piechoty i samodzielnych batalionow.

W sklad 1 Armi Tureckiej (Istambul) wschodzilo wtedy 3 Dowodztwa Korpusu, 5 Dywizji piechoty (DP), 1 Dywizja Pancerna (DPanc), 1 Samodzielna Brygada Pancerna (BPanc) oraz wielu mniejszych jednostek typu rozpoznanie, artyleria, opl itd.

2 Armia Turecka (Iskenderum) skladala sie z 2 dowodztw korpusu, 4 DP, 1BPanc, oraz innych mnieszych jednostek.

3 Armia Turecka (Erzerum) skladala sie z 3 Dowodztw Korpusu, 5DP, 1DPG(gorskiej), 1BPanc, oraz innych mniejszych jednostek.

Ponadto istniala formacja paramilitarno-policyjna tzw. ”Jandrama”czyli ”Zandarmeria”, liczaca ok 125 tys. ludzi. W czasie wojny formacja ta miala byc podporzadkowana dowudztwu narodowemu i spelniac funkcie obrony terytorialnej.

W 1974 roku Turcja dokonala inwazji Cypru. Powstala wtedy tzw. ”Armia Egejska”, (nazywana takze 4 Armia) z siedziba w Izmirze. Glowne sily tej armii skladaly sie z Cypryjskiego Korpusu Armijnego liczacego od 27 do 30 tys ludzi i skladajacego sie z 2DP, 1BPanc oraz innych mniejszych jednostek korpusnych. Sily te dysponowaly ok 235-275 czolgami typu M47 i M48, ok. 100 transporterami M113, 144 dzialami kal 105mm, 36 haubicami kal 155mm, 18 haubicami samobieznymi kal 155mm, 8 haubicami samobieznymi kal 203mm, 84 dzialkami przeciwlotniczymi kal 40mm, oraz innym sprzetem.

W 1974 r. tureckie wojska ladowe liczyly ok 542 tys. ludzi i skladaly sie z 1DPanc, 1DZ, 11DP, 6 BPanc, 1BZ oraz 3 batalionow powietrznodesantowych.

W polowie lat 70 turecka Dywizja Piechoty liczyla ok 12 tys. ludzi i skladala sie z nastepujacych jednostek.

- kompania zandarmerii
- kompania rozpoznawcza na Jeepach
- bataliony lacznosci, saperow, medyczny, transportowy i naprawczy.
- klucz smiglowcow lub lekkich samolotow obserwacyjnych.
- dywizjon przeciwlotniczy w skladzie 36 dzialek plot kal 40mm, 36 ckm kal 12,7mm.
- dywizyjna komapnia ppanc w skladzie 16 pojazdow Jeep z rakietami Kobra.
- batalion czolgow liczacy od 3 do 5 kompanii kazda skladajaca sie z 17 czolgow (4 plutony po 4 wozy plus 1 woz dowodcy). Batalion czolgow liczyl wiec od 54 do 88 czolgow.
- dywizyjny Pulk Artylerii w skladzie 3 dywzionow artylerii lekkiej(kazdy po 18 dzial kal 105mm), 1 dywizjonu artylerii ciezkiej(18 dzial 155mm oraz 4 haubice kal 203mm). W sumie turecka DP liczyla 76 dzial w tym 54 haubice kal 105mm, 18 haubic kal 155mm oraz 4 haubice kal 203mm.
Wszystkie dziala w tureckiej DP byly holowane.

- 3 Pulki Piechoty Zmotoryzowanej(na ciezarowkach). Kazdy Pulk Piechoty skladal sie z
- pulkowej kompanii rozpoznawczej liczacej 7 czolgow M47, 7 transporterow M113, 3 mozdzierzy 81mm.
3 Batalionow Piechoty, w skladzie:
- kompania przeciwpancerna z 12 dzialami bezodrzutowymi kal 106mm.
- pluton mozdzierzy 120mm
3 kompanie piechoty. Kazda kompania piechoty skladala sie z 3 plutonow piechoty, plutonu ppanc(dziala bezodrzutowe kal. 75mm) oraz plutonu modzierzy 81mm.

Jedyna turecka DPanc posiadala nastepujaca organizacje:
- klucz lotniczy(smiglowce)
- bataliony lacznosci, saperow, medyczny, trasnportowy i naprawczy
- pulk artyleri przeciwlotniczej (sklad podobny jak w DP)
- dywizyjny batalion rozpoznawczy w skladzie 3 kcz po 17 wozow M48 kazda.
3 Brygady Pancerne, kazda w skladzie 2 bataliony czolgow (po 3 kompanie M47, w sumie 54 czolgi na batalion), 1 batalion zmechanizowany (bz) skladajacy sie z 3 kompanii po 3 plutony na transporterach M113.
Pulk Artylerii o organizacji podobnej do DP z tym ze w DPanc wszystkie dziala byly samobiezne. Tak wiec turecka DPanc skladala sie z 378 czolgow oraz 76 dzial samobieznych.

Turecka dywizja zmechanizowana (DZ) miala podobna organizacje do DPanc z tym ze zamiast BPanc posiadala 3BZ kazda liczaca 1bcz otraz 2bz. W sumie turecka DZ liczyla 216 czolgow oraz 76 dzial.

Poczatek lat 80tych

W poczatku lat 80 tych tureckie wojska ladowe liczyly ok 540 tys ludzi i skladaly sie z 4 dowodztw armii i 10 Korpusow Armijnych. Istnialo wtedy 17 dywizji w tym 1DPanc, 2DZ, 14 DP(Zmot) oraz 21 samodzielnych brygad w tym 4BPanc, 4BZ, 11 BP, 1Brygady Spadochronowej oraz 1 Brygada Komandosow. Istnialy 4 Armie i 10 Korpusow Armijnych.

1 Armia Turecka (Istanbul) stacjonujaca w europejskiej czesci Turcji(Tracja), posiadala 4 korpusy armijne: 2 KA(Gelibolu), 3 KA(Istambul), 5 KA (Tekirdag) oraz 15KA(miasto Izmit obecna nazwa to Koaceli). Zadaniem tej armii byla oslona Dardaneli oraz czesci europejskiej Turcji od strony Bulgarii i czesci wybrzeza Morza Czarnego.

2 Armia Turecka (Malatya) stacjonujaca w Anatolii i oslaniajaca granice z Syria, Irakiem i Iranem, posiadala 2 korpusy armijne: 6KA(Adana) oraz 7 KA (Diyarbakir).

3 Armia Turecka (Erzerum) oslaniajaca kierunek od strony granicy z ZSRR, posiadala 3 korpusy armijne: 4KA (Ankara), 8KA(Elazig) oraz 9KA(Erzurum).

4 Armia (“Armia Egejska”, Izmir) odpowiadajaca za obrone tureckiej czesci Cypru oraz za dowodzenie wojskami w razie ewentulanego konfliktu z Grecja. Trzon tej armii stanowil 11 Korpus Armijny stacjonujacy na polnocnym Cyprze w skladzie 28DP, 39DP, 14 BPanc.

Dodatkowo w Izmirze znajdowala sie kwatera Dowodztwa Poludniowo Wschodniego NATO.

Od lat 70tych zmianie ulegla takze organizacja dywizji tureckich. W latach 80 tych istnialy 3 typy organizacji tureckiej dywizji piechoty:

1. DP w skladzie 2 pulki piechoty, 1 pulk zmechanizowany plus oddzialy dywizjyjne.
2. DP w skaldzie 2 pulki piechoty, 1 pulk czolgow plus oddzialy dywizyjne.
3. DP Rezerwowe (skadrowane) w skladzie 3 pulkow piechoty rezerwowej plus oddzialy dywizyjne. Wystawiane tylko na wypadek wojny.
Tureckie DP liczyly ok 14 tys. ludzi.
Organizacja poszczegolnych pulkow byla nastepujaca:

1. Pulk Zmechanizowany skladal sie z 1bcz, 2bz, kompanii przeciwpancernej (sklad mieszany, zazwyczaj 12 dzial bezodrzutowych kal 106mm, 4 ppk Cobra lub TOW na Jeepach) oraz kompanii saperow.

2. Pulk Czolgow skladal sie z 2 bcz, 1 bz i kompanii saperow.

3. Pulk Piechoty skladal sie z 3 bp oraz kompanii rozpoznawczej.

Ponadto kazda DP, niezaleznie do typu, posiadala miedzy innymi nastepujace jednostki dywizyjne:
3 dywizjiny artylerii holowanej z haubicami kal 105mm (18 haubic na dywizjon)
1 dywizjon artylerii ciezkiej w skladzie 3 baterii haubic holowanych kal 155mm oraz baterii haubic kal 203mm.
1 batalion saperow
1 dywizjon przeciwlotniczy skladajacy sie 3 baterii dzialek kal. 40mm
1 dywizyjnej kompanii przeciwancernej o skladzie mieszanym (dziala bezodrzutowe kal 106 mm, ppk)

Sklad tureckich DZ w latach 80 tych byl nastepujacy:
1 Pulk Czolgow
2 Pulki Zmechanizowane
1 dywizyjny batalion rozpoznawczy w skladzie 3 kompanii rozpoznawczych, kazda kompania skladala sie z 1 plutonu czolgow, 1 plutonu piechoty na M113 oraz plutonu lekkiego na jeepach.
1 dywizyjnego pulku artylerii samobieznych haubic w skladzie:
3 dywizjony artylerii lekkiej po 18 haubic M-52 kal 105 kazdy.
1 dywizjonu artyleri ciezkiej z 3 bateriami po 6 haubic M-44T kal 155mm oraz 4 dzialowej baterii dzial samobieznych M110 kal 203mm.
Reszta oddzialow dywizyjnych analogicznie do DP.
Trzeba tutaj dodac ze tureckie DZ dysponowaly najnowoczesniejszym szprzetem pancernym i artyleryjskim.


Organizacja Tureckiej a DPanc byla podobna jak w DZ z tym ze w DPanc istnialy 3 pulki czolgow. Dywizja ta byla jednostka szkolna, wyposazona w sprzet starszej generacji.
Turecka DPanc liczyla ok. 13 tys. ludzi.

Tureckie wojska ladowe posiadaly takze samodzielne brygady. Organziacja tych jednostek byla nastepujaca:

1 Brygada Pancerna, skladala sie z 2bcz, kazdy po 54 czolgi M48, 2 czolgi ewakuacyjne oraz 1bz na transporterach M113. Dodatkowo w sklad BPanc wchodzila kompania saperow, kompania rozpoaznawcza (4 czolgi M48, 4 transportery M113 oraz Jeepy) oraz dywizjon artylerii z 18 haubicami samobieznymi kal 105mm.

2. Brygada Zmechanizowana skladala sie z kompanii rozpoznawczej, 2 batalionow zmechanizowanych na transporterach M113, kompanii przeciwpancernej z 3 plutonami ppk TOW na M113 oraz kompanii saperow. Dodatkowo w sklad BZ wchodzil dywizjon artylerii z 18 haubicami homowanymi kal 105mm. W BZ nie bylo batalionu czolgow.


3. Brygada Piechoty oraz Brygada Piechoty Obrony Wybrzeza, skladala sie z 4 bp, 1 dywizjnu artylerii (18 haubic kal 105mm) oraz kompanii rozpoznawczej. Brygady Obrony Wybrzeza, posiadajace organizacje podobna do BP ta roznica ze nie posiadaly one transportu samochodowego gdyz byly one przeznaczone do lokalnej obrony przeciwdesantowej i mialy dzialac na ufortyfikowanych pozycjach. Brygady Piechoty liczyly ok 5 tys. ludzi.

4 Brygada Spadochronowa i Brygada Komandosow skladaly sie z 3 batalionow, 1 dywizonu artylerii (18 haubic 75mm lub 105mm), kompanii wsparcia, komapnii saperow oraz plutonu rozpoznawczego. Kazdy batalion spadochronowy (komandosow) posiadal 3 kompanie i byl uzbrojony w miedzy innymi 9 mozdzierzy 81mm, 12 wyrzutni ppk typu Milan, 4 wyrzutnie plot typu Redeye(pod koniec lat 80 tych Stinger)
Kompania wsparcia skladala sie z plutonu mozdzierzy kal 120mm oraz 3 plutonow po 4 dziala bezodrzutowe kal 106mm na Jeepach. W sumie w kompanii wsparcia bylo 12 dzial 106 mm oraz 4 mozdzierze 106mm.

Koniec lat 80 tych.

W koncu lat 80 tych tureckie wojska ladowe skladaly sie z 17 Dywizji w tym 1DPanc, 2DZ, 14 DP w tym 9DP z organicznym pulkiem zmechanizowanym oraz 5DP z organicznym pulkiem czolgow. Istnialy takze 25 brygady w tym 7 BPanc, 4 BZ, 11 BP oraz 1 Brygada Spadochronowa i 1 Brygada Komandosow. W skladzie tureckiej Marynarki Wojennej istniala takze Brygada Piechoty Morskiej.

Organizacja poszczegolnych armii byla nastepujaca (skrot DP ”PZ” oznacza dywizje piechoty z organicznym pulkiem zmechanizowanym a DP ”PCZ” oznacza dywizje piechoty z organicznym pulkiem czolgow.

1 Armia Turecka, W sklad tej armii wchodzily nastepujace wielkie jednostki: 1DPanc, 3DZ, 66 DZ, 2DP (PZ), 4DP (PCZ), 6DP (PZ), 8DP (PCZ), 23DP (PZ), 33DP (PCZ), 61DP (PCZ), 65DP (PCZ) oraz 1BPanc, 2BPanc, 3BPanc, 41 BP, 21BOW, 22 BOW oraz 23BOW.
W sklad 1 Armii wchodzil takze 18 pulk czolgow.

2 Armia Turecka (Malatya). W sklad tej armii wchodzily miedzy innymi 5BPanc, 16BZ, 20BZ, 39BP, 70BP. Armia ta nie posiadala w swoim skladzie ani jednej dywizji i skladala sie wylacznie z brygad.

3 Armia Turecka (Erzincan), W sklad tej armii wchodzily nastepujace jednostki: 9DP(PZ), 12DP (PZ), 29DP(PZ), 51DP(PZ), 4BPanc, 6BPanc, 1BZ, 14BZ, 10BP, 15BP, 28BP, 48BP, 49BP, 51BP, 2 Brygada Komandosow, Brygada Spadochronowa oraz 62 samodziely pulk piechoty.

4 Armia Turecka (Izmir), Armia ta posiadala tylko 11 Korpus Armijny (Kyrenia, Cypr) w skladzie 28DP, 39DP, 14 BPanc. Ponadto w sklad 4 Armii wchodzily takze 11BP i 19BP oraz skadrowane 58DP oraz skadrowane brygady rezerwowe, 1BP, 3BP oraz 5BP.

Sily Zandarmierii oceniano w czasie pokoju na ok 120 tys ludzi, zorganizowane w 3 Brygady Zmotoryzowane oraz 67 pulkow piechoty.

W latach 1991-93 miala mniejsce wielka reorganziacja armii tureckiej polegajaca na likwidacji szczebla dywizyjnego i podporzadkowaniu poszczegolnych brygad korpusom. Nowa struktura zakladala 4 szczeble organizacji wojsk ladowych tj. batalion, brygada, korpus i armia. W zwiazku z nowa strategia NATO Turcja zachowala jednak jedna dywizje jako element ekspedycyjny przeksztalcajac.1 turecka DZ zostala podporzadkowana 4 Korpusowi Tureckiemu w listopadzie 1993r. Czesc sil tej dywziji stacjonowala w ramach misji natowskiej na terenie Bosni-Hercegowiny. Sklad tej dywizji byl nastepujacy:
Sztab dywziji, Mamak-Ankara
28 BZ, Canciri-Cubuk
9BPanc, Kirikkale
Dywizja liczyla 654 oficerow, 1182 podoficerow i 11740 zolnierzy czyli w sumie 13576 ludzi. Byla uzborjona miedzy innymi w 123 czolgi, 52 bwp, 139 transporterow opancerzonych, 72 haubice i 2446 pojadow kolowych roznego typu.
Sklad pozostalych jednostek armii tureckiej w polowie lat 90 tych przedstawial sie nastepujaco:

1 Armia Turecka (Istambul) staconujaca w Tracji i polnocno- zachondniej Turcji w skladzie 2Korpus(Gelibolu), 3 Korpus(Istambul), 5 Korpus(Tekirdag), 15 Korpus (Izmit). Sily te skladay sie z 3 BPanc, 5BZ, 2BP, 1BKom(komandosow) w Kayseri, 2 BKom(Bolu) oraz 5BKom(Ankara)

2 Armia Turecka (Malatya) stacjonujaca w poludniwo wschodniej Anatoli, oslaniajaca terytorium graniczace z Syria, Irakiem i Iranem. Armia ta skladala sie z 6 Korpusu(Adana) oraz 7 Korpusu(Diyarbakir), w sumie 2BPanc, 5BZ, 3BP, oraz 1 pulk komandosow(2) stacjonujacy w Mardin i dzialajacy w ramach 7 Korpusu.

3 Armia Turecka(Erzigan) stacjonujaca we wschodniej Anatoli, teren graniczacy z Gruzja i Armenia. Armia ta skladala sie z 8 Korpusu i liczyla 1BPanc, 3BZ oraz 3BP.


4 Armia tzw. “Armia Egejska” (Izmir) broniaca zachodniej Turcji wlacznie z turecka czescia Cypru. Skladala sie z 4 Korpusu (Ankara) oraz 9 Korpusu (Kyrenia, Cypr).
W sklad 4 KA wchodzila 2BPanc, 3BZ, 3BP, 3 Amfibijna Brygada Komandosow (Foca-Izmir), 4 Brygada Komandosow (Iskanderun) oraz 5 pulk specjalny (Gokceada)

9 Korpus stacjonujacy na polnocnym Cyprze skladal sie z 28DP(Asha), 39 DP (Morphorus) poraz 14 BPanc(Asha).

Ponadto na szczeblu centralnym tureckie sily ladowe posiadaly 4 bataliony lotnictwa wojsk ladowych(smiglowce), pulk gwardii prezydenckiej, 5 pulkow pogranicza oraz 26 samodzielych batalionow wojsk granicznych.

GS